Spółka partnerska – co to jest?

Osoby wykonujące tzw. wolne zawody mogą zawrzeć spółkę partnerską. Jest to wygodna forma prowadzenia działalności gospodarczej, której założenie nie wiąże się z dużymi kosztami. W dzisiejszym artykule przedstawiamy kluczowe informacje na temat spółki partnerskiej, warunków jej zawarcia oraz sposobu reprezentowania.

Spółka partnerska – definicja

Zgodnie z definicją zawartą w art. 86 § 1 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej: uksh), spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie „i partner” bądź „i partnerzy” albo „spółka partnerska” oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce, ewentualnie dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „sp.p.” (art. 90 § 1-2 uksh). Przywołanych oznaczeń i skrótu mogą używać wyłącznie spółki partnerskie (art. 90 § 3 uksh).

Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności (art. 92 uksh). Jeśli nie wnosi się do niej nieruchomości, to nie ma jednak obowiązku podpisywania jej przed notariuszem. Zgodnie z przepisami, w umowie należy zawrzeć następujące elementy (art. 91 uksh):

• określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki;

• przedmiot działalności spółki;

• nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki w przypadku, gdy jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej;

• w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów;

• firmę i siedzibę spółki;

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;

• określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.

W umowie spółki można zamieścić także inne kluczowe zapisy, w szczególności dotyczące: możliwych powodów jej rozwiązania, zasad podziału zysków i strat (w innym przypadku jest równy), kwestii związanych z powołaniem zarządu czy odpowiedzialności partnerów.

Po założeniu spółki partnerskiej należy opłacić w odpowiednim urzędzie skarbowym podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 0,5% (art. 7 ust. 1 pkt 9 Ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, dalej: upcc). Podatek liczony jest od wartości wniesionych do spółki wkładów (6 ust. 1 pkt 8 lit. a upcc).

Spółka powinna zostać wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS ), co wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty stałej w wysokości 500 zł (art. 52 ust. 1 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) oraz 100 zł za ogłoszenie wpisu w Krajowym Monitorze Sądowym i Gospodarczym (§ 6 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 maja 2014 r. w sprawie wydawania i rozpowszechniania Monitora Sądowego i Gospodarczego).

Spółka partnerska zaliczana jest do tzw. jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej (ułomnych osób prawnych). Jednocześnie na mocy ustawy przyznano jej zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, a także zdolność sądową i zdolność procesową.

Spółka partnerska ma zatem możliwość zaciągania zobowiązań, nabywania praw (może posiadać majątek odrębny od majątku wspólników), ma także zdolność pozywania i może zostać pozwana. Jednocześnie spółka nie jest płatnikiem podatku dochodowego, który od osób fizycznych opłacają za siebie partnerzy – według skali podatkowej lub stawki liniowej (19%).

Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki na tej podstawie staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru (art. 96 § 1-3 uksh).

Zgodnie z art. 97 § 1 uksh, umowa spółki partnerskiej może też przewidywać, że prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierza się zarządowi, a w zarządzie, który może być jednoosobowy, może też zasiadać osoba trzecia. Jeżeli w spółce partnerskiej ustanowiono zarząd, zastosowanie mają odpowiednie przepisy dotyczące zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Co do zasady, partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki (art. 95 § 1 uksh).

Uregulowanie to ma na celu ochronę partnera przed tzw. „błędem w sztuce” popełnionym przez drugiego. Wspólnicy ponoszą jednocześnie odpowiedzialność za zobowiązania spółki, co nazywane jest subsydiarną odpowiedzialnością wspólnika. W efekcie wierzyciel spółki ma prawo do przeprowadzenia egzekucji z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (por. art. 31 § 1 uksh).

Umowa może jednak stanowić, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej, czyli solidarnie (art. 95 § 2 uksh). Takie rozwiązanie wpływa na zwiększenie wiarygodności spółki, zwłaszcza gdy bardziej doświadczona osoba (ze znanym nazwiskiem) współpracuje z mniej doświadczoną.

Kto może założyć spółkę partnerską?

Przepisy stanowią, że partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów. Trzeba przy tym zaznaczyć, że wykonywanie wolnego zawodu w spółce może być uzależnione od spełnienia dodatkowych wymagań przewidzianych w odrębnej ustawie (art. 87 § 1-2 uksh). Do założenia spółki partnerskiej koniecznych jest co najmniej dwóch partnerów.

Kto może być partnerem w spółce partnerskiej?

Spis wolnych zawodów zawarto w art. 88 uksh. Zgodnie z wyszczególnieniem, należą do nich osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów:

• adwokat,

• aptekarz,

• architekt,

• fizjoterapeuta,

• inżynier budownictwa,

• biegły rewident,

• broker ubezpieczeniowy,

• diagnosta laboratoryjny,

• doradca podatkowy,

• makler papierów wartościowych,

• doradca inwestycyjny,

• księgowy,

• lekarz,

• lekarz dentysta,

• lekarz weterynarii,

• notariusz,

• pielęgniarka,

• położna,

• radca prawny,

• rzecznik patentowy,

• rzeczoznawca majątkowy,

• tłumacza przysięgły.

Trzeba przy tym zaznaczyć, że spółka partnerska może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu (np. adwokata i radcy prawnego, pielęgniarki i położnej), chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej (art. 86 § 2 uksh).

Rozwiązanie spółki partnerskiej

Według zapisów art. 98 § 1 uksh, rozwiązanie spółki powodują:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki,

• jednomyślna uchwała wszystkich partnerów,

• ogłoszenie upadłości spółki,

• utrata przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu,

• prawomocne orzeczenie sądu.

W przypadku gdy w spółce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu związanego z przedmiotem działalności spółki, spółka ulega rozwiązaniu najpóźniej z upływem roku od dnia zaistnienia któregokolwiek z tych zdarzeń.

Natomiast w przypadku utraty przez partnera uprawnień do wykonywania wolnego zawodu, powinien on wystąpić ze spółki najpóźniej z końcem roku obrotowego, w którym utracił prawo wykonywania wolnego zawodu (art. 98 § 1-2 uksh).

Generalnie spadkobierca partnera nie wstępuje do spółki w miejsce zmarłego partnera, chyba że umowa spółki stanowi inaczej i spadkobierca spełnia wymogi formalne (art. 101 uksh).

Spółka partnerska wady i zalety

Prowadzenie spółki partnerskiej ma wiele plusów. Do najważniejszych zalet należą:

• ograniczona odpowiedzialność partnerów,

• możliwość powołania zarządu reprezentującego spółkę i prowadzącego spraw,

• niewielkie koszty rejestracji,

• brak konieczności wymieniania w firmie wszystkich partnerów,

• brak konieczności posiadania minimalnego kapitału (wnoszenia wkładów),

• opcja prowadzenia uproszczonej księgowości w przypadku nieosiągania ustawowego pułapu obrotowego,

• indywidualne rozliczanie się z podatku dochodowego przez partnerów.

Z kolei do wad spółki partnerskiej można zaliczyć w szczególności:

• ściśle sprecyzowany zakres działalności,

• ograniczona możliwość wyboru partnera,

• konieczność wchodzenia do spółki min. dwóch wspólników,

• konieczność rejestracji spółki w KRS,

• brak osobowości prawnej,

• formalne zakończenie działalności spółki następuje z chwilą wykreślenia z KRS.

Wybór spółki partnerskiej może być dobrym rozwiązaniem dla osób wykonujących wolny zawód. Zwłaszcza jeżeli prowadzą działalność na stosunkowo niewielką skalę. Głównymi zaletami są ograniczona odpowiedzialność majątkowa partnerów, łatwość założenia tej formy działalności oraz brak konieczności wnoszenia minimalnego wkładu. Natomiast głównymi wadami są: w wielu przypadkach ograniczona możliwość doboru partnera, a także brak osobowości prawnej.

Należy przy tym zaznaczyć, że rozwiązania prawne w odniesieniu do spółki partnerskiej nie są w pełni autonomiczne. W sytuacjach, które nie są uregulowane przez przepisy szczegółowe i ustawa nie stanowi inaczej, zastosowanie mają przepisy dotyczące spółki jawnej.