Rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji
Zamknięcie spółki komandytowej zgodnie z procedurami likwidacyjnymi może być długotrwałe. W wielu sytuacjach możliwe jest jednak dużo szybsze rozwiązanie spółki na podstawie uzgodnienia między wspólnikami. Sposób ten sprawdzi się zwłaszcza wtedy, gdy spółka nie ma już żadnych zobowiązań i majątku (lub jest on niewielki).
Czy możliwe jest rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji?
Rozwiązanie spółki komandytowej jest możliwe na podstawie nieco zmienionych przepisów dotyczących spółki jawnej. Zgodnie z art. 67 § 1 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej: uksh), w przypadkach powodujących rozwiązanie spółki (na podstawie art. 58 § 1 uksh) należy przeprowadzić jej likwidację, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.
Spółka komandytowa może zostać rozwiązana bez wdrożenia procedury likwidacyjnej, jeżeli wspólnicy zadecydują o tym w jednomyślnej uchwale. Legislator wyszczególnił bowiem następujące powody rozwiązujące spółkę (art. 58 § 1 uksh):
• przyczyny przewidziane w umowie spółki;
• jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
• ogłoszenie upadłości spółki;
• śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
• wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
• prawomocne orzeczenie sądu.
Należy przy tym zauważyć, że powyższe przepisy są dość ogólne, dlatego bywają różnie interpretowane. Zgodnie z pierwszą – dominującą – koncepcją do rozwiązania spółki wystarczy jednomyślna uchwała wspólników, natomiast drugie stanowisko każe za „uzgodnienie innego sposobu zakończenia działalności spółki” przyjąć stosowny zapis w umowie umożliwiający rozwiązanie spółki bez likwidacji.
Trzeba przy tym zaznaczyć, że w sytuacji, gdy rozwiązanie spółki ma nastąpić z powodu upadłości, to nie będzie możliwości rozwiązania jej bez likwidacji, ponieważ prawo wymaga przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Natomiast w przypadku wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika lub upadłości wspólnika porozumienie będzie wymagało zgody wierzyciela lub syndyka.
Uchwała o rozwiązaniu spółki komandytowej bez likwidacji powinna pozostawać w zgodzie z treścią umowy. W przypadku uprzedniego umieszczenia w umowie zapisu, że w przypadku zaistnienia przesłanek rozwiązania spółki musi zostać wdrożona procedura likwidacyjna, należy więc sporządzić do niej aneks.
Trzeba przy tym pamiętać, że uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia (art. 77 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny). Jeżeli umowa zawarcia spółki była sporządzona przed notariuszem, aneks powinien mieć zatem formę aktu notarialnego. Natomiast w przypadku, gdy zawierano ją za pośrednictwem S24, zmiany również należy dokonać przez ten serwis.
Czy uchwała o rozwiązaniu spółki powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego? Praktyka sądów rejestrowych nie jest w tej kwestii jednolita. Chociaż legislator – w przeciwieństwie do spółki z o.o. – tego nie nakazuje, to sąd może wymagać przedłożenia uchwały potwierdzonej notarialnie. Natomiast, jeżeli do zawarcia umowy spółki komandytowej wykorzystano wzorzec dostępny w serwisie S24, to prawo nakazuje podjęcie uchwały o rozwiązaniu spółki również za pośrednictwem tej platformy (art. 58 § 1 uksh).
Likwidacja spółki komandytowej bez postępowania likwidacyjnego – procedura
Spółka komandytowa zostaje rozwiązana w chwili wykreślenia jej z Krajowego Rejestru Sądowego, w skrócie KRS (art. 84 § 2 uksh). Jeżeli spółka rozwiązywana jest bez likwidacji, to wspólnicy (komandytariusze i komplementariusze) pełnią do samego końca jej trwania swoje dotychczasowe funkcje. Nie wygasa również prokura, jeżeli ją ustanowiono, a także nie ma wymogu dodawania do firmy oznaczenia „w likwidacji”.
Należy przy tym pamiętać, że aby spółka mogła zostać usunięta z KRS, należy zamknąć wszystkie jej sprawy. Na wspólnikach ciążą więc bardzo podobne obowiązki, jak na likwidatorach w przypadku rozwiązania spółki zgodnie z procedurą likwidacyjną. Powinni oni zatem przede wszystkim rozliczyć się z kontrahentami (spłacić zobowiązania i ściągnąć wierzytelności), a także podzielić majątek spółki (por. art. 77 § 1 uksh). Rzeczy ruchome i nieruchomości nie muszą być sprzedawane, można je przekazać wspólnikom w naturze. Rozdysponowanie majątku powinno zostać spisane w formie porozumienia.
Jeżeli spółka komandytowa nie ma zobowiązań i majątku, to wystarczy stosowna uchwała oraz porozumienie o bilansie, a później zgłoszenie rozwiązania do KRS, wyrejestrowanie spółki z urzędów, zamknięcie rachunku bankowego itd.
Rozwiązując spółkę, należy pamiętać o konieczności sporządzenia sprawozdania finansowego oraz przekazania go do KRS. Sporządza się je na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, stosując określone ustawowo zasady wyceny aktywów i pasywów oraz metody ustalania wyniku finansowego (art. 45 ust. 1 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości).
Prawo nakazuje, aby po rozwiązaniu spółki księgi i dokumenty oddano na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na minimum 5 lat (art. 84 § 1 uksh).
Koszty rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji
Koszty rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji są z reguły nieco mniejsze niż w przypadku wdrożenia procedury likwidacyjnej (odpadają koszty związane z otwarciem likwidacji). Zgodnie z art. 54 pkt 2 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, za złożenie wniosku o wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców pobiera się opłatę stałą 300 zł.
Za ogłoszenie tego w Krajowym Monitorze Sądowym i Gospodarczym pobiera się natomiast 100 zł (§ 6 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 maja 2014 r. w sprawie wydawania i rozpowszechniania Monitora Sądowego i Gospodarczego).
W zależności od danej sytuacji, rozwiązanie spółki bez likwidacji może wiązać się również z koniecznością opłacenia notariusza, księgowego i/lub prawnika.
Rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji a obowiązek podatkowy
Zgodnie z art. 14 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: uvat), w sytuacji likwidacji spółki komandytowej opodatkowaniu podlegają wytworzone przez nią towary oraz towary nabyte, które nie zostały zbyte dalej. Obowiązkiem wspólników jest sporządzenie spisu towarów na dzień likwidacji spółki.
Muszą oni następnie złożyć informację o wynikach inwentaryzacji, wynikającej z niej wartości towarów oraz o kwocie podatku do zapłacenia. Należy zrobić to najpóźniej do dnia złożenia deklaracji podatkowej za okres obejmujący dzień likwidacji spółki.
Według Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: upit):
• przychody z kapitałów pieniężnych obejmują także przychody wynikające z podziału majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki (art. 17 pkt. 4 lit c),
• powyższe przychody są opodatkowane 19% podatkiem dochodowym (art. 30a ust. 1 pkt 4 upit).
Trzeba przy tym zaznaczyć, że wartość majątku uzyskanego przy likwidacji spółki, która jest równa kosztowi nabycia lub objęcia udziałów w tej spółce (ewentualnie udziałów w zyskach osoby prawnej) podlega zwolnieniu z podatku (art. 21 ust. 1 pkt 50a upit). W rezultacie, tylko nadwyżka wartości przychodu ponad koszt objęcia (lub nabycia) udziałów w spółce komandytowej zostanie objęta podatkiem dochodowym.
Jeśli spółka komandytowa ma pracowników, to przed zgłoszeniem w KRS zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, powinna wyrejestrować ich z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Dane ze zgłoszenia zostaną przekazane przez KRS do ZUS, który sporządzi z urzędu formularz ZUS ZWPA, wykreślając spółkę z rejestru płatników.