Komu przysługuje odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości zajętych pod budowę drogi?
Odszkodowanie za wywłaszczenie uregulowane jest w dwóch aktach prawnych – Konstytucji RP oraz w specustawie drogowej, która dokładnie określa podmioty, którym przysługuje odszkodowanie.
Zgodnie z tą drugą, takie prawo przysługuje:
- dotychczasowym właścicielom nieruchomości;
-
- użytkownikom wieczystym nieruchomości;
-
- osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.
Odnosząc się do punktu trzeciego, należy zwrócić uwagę, iż ustawa określa zamknięty katalog ograniczonych praw rzeczowych i należą do nich: użytkowanie, służebność, służebność osobista, zastaw, zastaw rejestrowy, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.
Istotną kwestią przy określaniu podmiotów którym przysługuje odszkodowanie jest sytuacja obciążenia wywłaszczonej nieruchomości prawem dożywocia. Przez umowę dożywocia określamy zdarzenie, kiedy właściciel nieruchomości zobowiązuje się do zbycia nieruchomości, a nabywca w zamian za jej przeniesienie zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie. W takim przypadku, decyzja ZRID powoduje wygaśnięcie prawa dożywocia, a osobom, którym ono przysługiwało, należy się odszkodowanie za wywłaszczenie.
Odszkodowanie za wywłaszczenie na mocy decyzji ZRID nie przysługuje jednak najemcą lub dzierżawcom wywłaszczonej nieruchomości, niezależnie od wysokości nakładu wniesionego na przedmiotową nieruchomość. Należąc do tej grupy osób, jedynym rozwiązaniem jest egzekwowanie poniesionych nakładów od właściciela. Odbywa się to już natomiast niezależnie od procedury wywłaszczenia, na drodze sądowej, w postępowaniu cywilnym.
Ciężar dowodu w postępowaniu o odszkodowanie za wywłaszczenie spoczywa na osobie ubiegającej się o odszkodowanie, która musi przedstawić swoje prawa do przedmiotowej nieruchomości. Najprostszym sposobem jest przedłożenie wydruku z systemu ksiąg wieczystych. Jeżeli jednak prawo do nieruchomości nie zostało ujęte w KW, należy złożyć wniosek do sądu wieczystoksięgowego o uzgodnienie wpisów z aktualnym stanem prawnym.