Czym jest wniosek dowodowy?

Wniosek dowodowy to pismo procesowe, w którym strona postępowania sądowego lub prokuratorskiego wskazuje dowód, który chce przeprowadzić, oraz okoliczność, która ma być tym dowodem udowodniona. Wniosek dowodowy jest jednym z podstawowych środków obrony lub dochodzenia roszczeń w sprawach cywilnych i karnych. W tym artykule przedstawimy, czym jest wniosek dowodowy, kiedy się go sporządza, kiedy nie warto składać tego wniosku i jak go poprawnie napisać.

Wniosek dowodowy – co to jest?

Wniosek dowodowy to pismo procesowe, w którym strona postępowania sądowego lub prokuratorskiego wskazuje dowód, który chce przeprowadzić, oraz okoliczność, która ma być tym dowodem udowodniona. Dowodem może być każdy fakt mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, np. zdarzenie, stan rzeczy, oświadczenie woli, zapis na nośniku danych itp. Dowodem nie są fakty powszechnie znane, znane sądowi z urzędu lub wynikające z domniemań prawnych.

Dowody mogą być przeprowadzane na podstawie autonomicznej decyzji sądu (z urzędu) lub na wniosek strony. Strona może zgłosić wniosek dowodowy ustnie lub pisemnie. Wniosek ustny może być złożony bezpośrednio przed organem (w toku rozprawy, w toku przesłuchania w prokuraturze) i wówczas jest umieszczany w protokole. Wniosek pisemny musi spełniać określone wymogi formalne i merytoryczne.

Kiedy sporządza się wniosek dowodowy?

Wniosek dowodowy należy sporządzić i złożyć w odpowiednim terminie i trybie, zależnie od rodzaju postępowania i etapu sprawy. W postępowaniu cywilnym strony mogą zgłaszać wnioski dowodowe na każdym etapie postępowania przed sądem pierwszej instancji, jednakże najpóźniej do zamknięcia rozprawy głównej. W postępowaniu apelacyjnym strony mogą zgłaszać tylko te wnioski dowodowe, które nie mogły być zgłoszone wcześniej lub które stały się potrzebne wskutek nowych zarzutów apelacyjnych. W postępowaniu kasacyjnym nie można zgłaszać nowych wniosków dowodowych.

W postępowaniu karnym strony mogą zgłaszać wnioski dowodowe na każdym etapie postępowania przygotowawczego i sądowego. Jednakże w postępowaniu przygotowawczym organ prowadzący postępowanie może odmówić przyjęcia wniosku dowodowego, jeśli uzna go za zbędny lub niedopuszczalny. W postępowaniu sądowym strony powinny zgłaszać wnioski dowodowe najpóźniej do zamknięcia przewodu sądowego. W postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym obowiązują podobne ograniczenia jak w postępowaniu cywilnym.

Kiedy nie warto składać wniosku dowodowego?

Wniosek dowodowy nie powinien być składany, jeśli:

• jest zbędny lub niedopuszczalny – np. dotyczy faktu powszechnie znanego, znanej sądowi z urzędu lub wynikającego z domniemania prawnego;

• jest bezzasadny lub niewiarygodny – np. dotyczy faktu sprzecznego z innymi ustalonymi faktami lub opartego na nierzetelnym źródle;

• jest sprzeczny z interesem strony – np. dotyczy faktu obciążającego stronę lub korzystnego dla przeciwnej strony;

• jest niemożliwy do przeprowadzenia – np. dotyczy dowodu, który nie istnieje, zaginął lub jest niedostępny;

• jest niecelowy lub nieefektywny – np. dotyczy faktu, który nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy lub który nie zmieni stanowiska sądu.

Jak napisać wniosek dowodowy?

Wniosek dowodowy musi zawierać dwa rodzaje elementów: formalne i merytoryczne.

Elementy formalne to:

• oznaczenie organu, do którego skierowany jest wniosek;

• oznaczenie strony, która składa wniosek (wraz z podaniem jej adresu);

• oznaczenie sygnatury sprawy;

• data i podpis wnoszącego wniosek.

Elementy merytoryczne to:

• oznaczenie dowodu, który ma być przeprowadzony – np. przesłuchanie świadka, biegłego, oskarżonego, powoda, pozwanej;

• przedstawienie dokumentu, zapisu na nośniku danych, rzeczy itp.;

• określenie okoliczności, która ma być udowodniona tym dowodem – np. zdarzenie, stan rzeczy, oświadczenie woli, związek przyczynowy itp.;

• ewentualnie określenie sposobu przeprowadzenia dowodu – np. miejsce, czas, zakres pytań itp.